ЖОШЫ ҰЛЫСЫ МЕМЛЕКЕТТІК ҚҰРЫЛЫМЫНДАҒЫ «ТӨРТ ҚАРАША БИ» ЖҮЙЕСІНІҢ БИЛІКТЕГІ РОЛІ.

Анотація

Жошы ұлысы  тарихын білмей, Қазақстан тарихын түсіну мүмкін емес. Алтын Орда тарихы бойынша көптеген материалдар санына қарамастан, оның тарихының барлық аспектілері жеткілікті түрде қамтылмаған. Мақала барысында  Қараша билер билігі турасында төрт бидің Жошы ұлысындағы билігі анықталды. Алтын Ордада нақты хан тағына ие болып хан аталмағанмен хандармен тең дәрежеде билік жүргізген  бектербегі үш әмірдің Ноғай,Едіге,Мамайлардың тарихи ролі талданды.Бектербегінің бір қызметі дипломатия болды және ханның атынан және оның тапсырмасы бойынша хат алмасу ресми түрде жүргізілгенімен, негізгі келіссөздерді ұлық Қараши бектің өзі жүргізіп, шарттардың талаптарын талқылап, елшілерге нұсқау берді. Сот билігі, әсіресе зайырлы мәселелер бойынша, ұлы Әмірдің қолында шоғырланған. Сонымен қатар, бектербегі Алтын Орда ұлыстарының бірін басқаруды жалғастырды. Мұның бәрі карашы бекті тек карачи бектердің бірі немесе әмірлердің үстіндегі Әмірге ғана емес, сонымен бірге ханның ең жақын көмекшісі және уәзірі , Империяның әскери жүйесін басқарудың барлық бағыттарын өз қолында ұстаған мемлекеттің негізгі қайраткері етті. Мұндай билік олардың ішіндегі ең көрнектілеріне (Мамай мен Едіге) тарихтың жекелеген кезеңдерінде ханның номиналды қатысуымен Орданы өз бетінше басқаруға мүмкіндік берді.Мақаланың  маңыздылығы өзі  тұлға туралы білімнің дамыған құрылымы эталон ретінде әрекет ете отырып, кез-келген тарихи тұлғаны зерттеу кезінде мазмұнды таңдауға негіз бола алады